İngiliz keşif ekibi, Suudi Arabistan’da 106 yıl önce yaşayan İngiliz seyyah ve siyaset adamı Harry St. John Bridger Philby’nin (Abdullah Philby) anısına deve sırtında Arap Yarımadası’nda 1300 kilometrelik çöl turuna çıktı.
Suudi Arabistan resmi haber ajansı SPA’da yer alan habere göre, İngiliz kaşif Mark Evans ve ekibi, 1917 yılında Arap Yarımadası’nın doğusundan batısına keşif gezisi yapan Abdullah Philby’nin anısını canlandırıyor.
Riyad makamlarının sponsorluğunda “Arap Yarımadasının Kalbi” sloganıyla 16 Ocak Pazartesi günü başkent Riyad’dan başlayan 1300 kilometrelik seyahat, Arap Yarımadası çölü ve ülkenin batısındaki Taif kentinden sonra Cidde’de tamamlanmış olacak.
Yaklaşık 2 hafta sürmesi beklenen gezide çöl koşulları ve tarihi yerlerle ilgili bilimsel çalışmalar yapmayı hedefleyen İngiliz keşif ekibinde, Suudi Arabistan vatandaşı Abdullah Philby’nin torunu Rim Philby de yer alıyor.
Geceleri çölde konaklayan ve gündüzleri yollarına devam eden keşif ekibi, 15 Kasım 2022’de Suudi Arabistan’ın doğusundan başkent Riyad’a gerçekleştirdiği ilk aşamanın devamı olarak gezisini tamamlamayı planlıyor.
“Çölde yıldızlar altında uyuyoruz”
Ekibin lideri İngiliz kaşif Evans, Suudi devlet televizyonu Al-Ekhbariya’ya yaptığı açıklamalarda, “Şu anda Riyad-Cidde arasında gerçekleşecek seyahatimizin ikinci aşamasındayız. Bazen yürüyerek, bazen develer sırtında ve bazen de araçlarla yolumuza devam ediyoruz. Muhteşem manzaralar görüyor ve çölde yıldızlar altında uyuyoruz.” dedi.
Cidde’ye ulaşarak tamamlayacakları gezileriyle Arap Yarımadası’nın doğusundan batısına kadar çölle ilgili verileri toplamayı hedeflediklerini söyleyen Evans, “Keşif ekibi, çölle ilgili verilerin zenginleştirilmesi için bu geziyi uluslararası araştırma projelerinde kullanacak.” ifadelerini kullandı.
Suudi Arabistan resmi haber ajansı, bu gezinin ayrıca Suudi Arabistan ile İngiltere arasındaki “tarihi ve kesintisiz” ilişkilere de ışık tuttuğunu kaydetti.
Abdullah Philby kimdir?
1885 doğumlu İngiliz seyyah ve siyaset adamı Harry St. John Bridger Philby veya Suudi Arabistan’da kullandığı adıyla Abdullah Philby, İngiltere’nin Hindistan’daki koloni yönetiminde memur olması hasebiyle Farsça ve Arapça’nın yanında Urdu, Pencabi ve Belüci dillerini öğrendi.
Osmanlı Devleti’ne karşı savaşan İngiliz ve Hint birliklerine katılmak üzere 1915’te Irak’ta görev alan Philby, 1917-1918 yıllarında Arabistan’a gönderildi.
Kasım 1921’de İngiltere’nin Ürdün temsilciliğine tayin edilen Philby, 1930 yılında Müslüman olduğu ve adını Abdullah olarak değiştirmesiyle Suudi Arabistan Kralı Abdülaziz bin Suud’un kendisine olan güvenini artırdı.
Arap Yarımadası’nı doğudan batıya kapsayan gezinin yanı sıra birçok uzun mesafeli seyahatler yapan Philby, gezilerinde bir dönem bölgenin İslam öncesi tarihi üzerine araştırmalarda yoğunlaştı.
Philby, seyahatlerinde topladığı arkeolojik kalıntıları, çok sayıda jeolojik bulguyu, flora ve fauna örneklerini çeşitli müzelere, tarih ve coğrafya derneklerine bağışladı.
Biri İngiliz ve biri Arap olmak üzere iki evlilik yapan Philby, 1960’ta öldüğü Lübnan’ın başkenti Beyrut’ta yer alan Müslümanların mezarlığında toprağa verildi.